Merkez Bankası, tarafından yürütülen Dijital Türk Lirası Projesi’nin birinci faz değerlendirme raporu yayımlandı. Raporda, projenin temel hedefleri, yürütülen çalışmalar, elde edilen bulgular ve gelecek döneme yönelik planlar yer alıyor.
Rapora göre, dijital Türk Lirası’nın temel hedefleri açıklandı. Buna göre finansal kapsayıcılık oranının artırılması, ödemeleri kesintisiz ve sürekli çalışma ilkesine uygun tamamlayıcı bir ödeme kanalı oluşturulması, dijital ödemelerde yeknesaklık imkânının sağlanması, programlanabilir ödemeler altyapısının hazırlanarak yenilikçi kullanım alanları için bir taban oluşturulması amaçlanıyor.
Birinci faz çalışmaları kapsamında, dijital Türk Lirası’nın sahip olabileceği özellikler belirlenmiş, farklı mimari kurguların ve teknolojik alternatiflerin denenmesi ve pilot uygulama çalışmaları yapılmıştır. Bu çalışmalar sonucunda, dijital Türk Lirası’nın, dijital kimlik sistemi, dijital para sistemi, soyutlama katmanı, servis katmanı ve cüzdan uygulaması gibi temel bileşenlerden oluşması gerektiği belirlenmiştir.
Dijital Türk Lirası, mevcut ödeme alternatifleri ve ürünleriyle rekabet etmeyip talep anında sunulan, ödemeler altyapısını tamamlayıcı bir alternatif hizmet olarak konumlandırılabileceği belirtilmiştir. Raporda dijital Türk Lirası ile birlikte banknot emisyonu ve dolaşımdaki para operasyonları maliyetlerinin azalmasının beklendiği ifade ediliyor. Ayrıca, dijital cüzdanlar ve ön ödemeli uygulama alternatiflerinin, sosyal yardım ve destek amaçlı paraların ulaştırılmasında kullanılabileceği belirtilmektedir.
Ayrıca Ar-GE faaliyetlerine ilerleyen fazlarda da devam edilmesi planlanmaktadır. Raporda bu kapsamda, Türk Lirası’nın biçimleri arasındaki dönüşümler, akıllı ödemeler, çevrim dışı ödemeler ile hukuki ve iktisadi boyutlar ele alınacağı belirtildi. Dijital Türk Lirası nihai mimarisi ve tasarımı üzerine çalışmaların sürdüğü aktarılan raporda, “Olası tasarım seçeneklerinin sonuçları ve dijital Türk Lirası’na ilişkin iktisadi, hukuki ve mali gereksinimleri karşılayıp karşılamadığına dair değerlendirmeler devam etmektedir” denildi.
Raporun sonuç bölümünde, Dijital Türk Lirası Sistemi’nin mahremiyeti gözetecek, mevcut iktisadi ve finansal süreçlere zarar vermeyecek, teknolojik yeniliklere uyum sağlayabilecek, dijital ekosistemlerdeki bileşenler ile birlikte çalışabilecek ve herhangi bir finansal aracı kuruma bağımlı olunmadan erişilebilecek şekilde tasarlandığı belirtilmektedir.
Dijital Türk Lirası’na erişimin, ticari bankaların dahil olduğu lisanslı finansal aracı kurumlar üzerinden gerçekleştirileceği aktarılmaktadır. Bu bağlamda, serbest piyasa ekonomisinin temellerinden olan iki katlı bankacılık esaslarına ve finansal sistemin temel prensiplerine zarar verilmemesi ilkesi gözetilerek dijital cüzdanlarda dolaştırılabilecek toplam nakit tutarı ve harcama limitleri kademeli ve kontrollü bir şekilde yönetilecektir.
“18 yaş altındakiler dijital parayı tercih edebilir”
Dijital para bilgisinin nasıl saklanabileceğine yer verilen raporda, proje sürecinde elde edilen bulguların çok yönlü değerlendirmeler içermekle birlikte “mahremiyet”, “finansal sistem”, “teknoloji” ve “dijital kimlik” ana başlıklarında gruplandırılabildiği belirtildi. Dijital paranın, mevcut ödeme alternatifleri ve ürünleriyle rekabet etmeyip talep anında sunulan, ödemeler altyapısını tamamlayıcı bir alternatif hizmet olarak konumlandırılabileceği aktarılan raporda, herhangi bir sebeple herhangi bir mevduat ya da ödeme hesabı bulunmayan ve 18 yaşın altında olan vatandaşların ödemelerinde dijital parayı tercih edebileceğinin öngörüldüğü, ayrıca, turistler başta olmak üzere yerleşik olmayanlar için de dijital para seçeneği sunulabileceği bildirildi.
